Ενγκρ, Ζαν Ογκίστ Ντομινίκ

(Jean August Dominique Ingres, Μοντομπάν 1780 – Παρίσι 1867). Γάλλος ζωγράφος. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους του 19ου αι. και ο κυριότερος εκπρόσωπος, μαζί με τον Νταβίντ, του νεοκλασικού ρεύματος. Κληρονόμησε από τον πατέρα του την κλίση προς το σχέδιο και σε ηλικία έντεκα ετών ξεκίνησε την καλλιτεχνική του εκπαίδευση στην Τουλούζ, με δασκάλους τον ζωγράφο Ροκ, τον γλύπτη Βιγκάν και τον τοπιογράφο Μπριάν. Το 1797 συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, στο εργαστήριο του Νταβίντ, όπου γρήγορα διακρίθηκε για την επιμονή και τη δεξιοτεχνία του. Την εποχή εκείνη ο Νταβίντ είχε εγκαταλείψει τον ρεαλισμό της επαναστατικής περιόδου της τέχνης του και δημιουργούσε πίνακες όπως Οι Σαβίνες, τους οποίους εμπνεόταν από την καθαρότητα του ελληνικού ρυθμού. Η στροφή του Νταβίντ προς την αρχαία τέχνη δεν άφησε ανεπηρέαστο τον μαθητή του. Το 1806 ο Ε. κέρδισε το Μεγάλο βραβείο της Ρώμης και εγκαταστάθηκε ως υπότροφος στην έπαυλη Μέντιτσι. Εκεί, χωρίς να απομακρυνθεί από τις βασικές αρχές του Νταβίντ, εκδηλώθηκε η κλίση του προς την καθαρότητα και την αγνότητα της μορφής. Τα χρόνια της υποτροφίας του στη Ρώμη (1806-10) υπήρξαν η παραγωγικότερη περίοδος της ζωής του. Στο διάστημα αυτό δημιούργησε τις προσωπογραφίες της κυρίας και της δεσποινίδας Ριβιέρ, διεύρυνε τη θεματογραφία του ζωγραφίζοντας τοπία, προσωπογραφίες και γυναικεία γυμνά και έδωσε σαφέστερο περιεχόμενο στην πρωτότυπη θέση του σε σχέση με τον νεοκλασικισμό του Νταβίντ. Το αυστηρό ύφος του αντλούσε από την απαίτηση της αντικειμενικότητας και της ακρίβειας στην οπτική απόδοση του πραγματικού και οι επίμονες συνθετικές αναζητήσεις του προσέδωσαν στην τέχνη του τη χαρακτηριστική της ζωτικότητα, που εκδηλώθηκε ιδιαίτερα στην εξαιρετική επιμέλεια και οξυδέρκεια του σχεδίου του. Μετά τη λήξη της υποτροφίας, ο Ε., απογοητευμένος από την αδιαφορία του Παρισιού για το έργο του, παρέτεινε την παραμονή του στη Ρώμη για σχεδόν δέκα χρόνια. Το 1820, με την παρακίνηση του γλύπτη Λορέντσο Μπαρτολίνι, εγκαταστάθηκε στη Φλωρεντία. Στο τέλος του 1824, όταν πληροφορήθηκε για την επιτυχία του έργου του Η στέψη του Λουδοβίκου ΙΓ’, που είχε εκτεθεί εκείνο το έτος στο Παρίσι μαζί με τη Σφαγή της Χίου του Ντελακρουά, επέστρεψε στη γαλλική πρωτεύουσα. Από τη στιγμή εκείνη άρχισε η επίσημη αναγνώριση του Ε. Το 1825 εξελέγη μέλος του Ινστιτούτου, το 1829 καθηγητής της σχολής καλών τεχνών και το 1830 ολοκλήρωσε τη σύνθεση Η αποθέωση του Ομήρου για τη διακόσμηση της οροφής μιας αιγυπτιακής αίθουσας του Λούβρου. Το 1834, όμως, η ψυχρή υποδοχή του έργου του Το μαρτύριο του Αγίου Συμφοριανού, αναζωπύρωσε τις παλιές απογοητεύσεις του. Κατόρθωσε να διοριστεί διευθυντής της έπαυλης Μέντιτσι και εγκαταστάθηκε και πάλι στην Ιταλία, για να επιστρέψει στην πατρίδα του μόλις το 1841. Συνέχισε να ζωγραφίζει έως τα βαθιά του γεράματα, δημιουργώντας, σε ηλικία 82 ετών, τον περίφημο πίνακά του Τουρκικό λουτρό. Ο Ε. θεωρούσε τον εαυτό του μεγάλο ζωγράφο ιστορικών θεμάτων, ωστόσο οι θρησκευτικές ή μυθολογικές συνθέσεις του σπάνια προσέγγισαν υψηλή καλλιτεχνική στάθμη. Αντίθετα, το μεγάλο καλλιτεχνικό του ταλέντο αποκαλύπτεται στα σχέδια και στις προσωπογραφίες, στις οποίες ο ίδιος δεν έδινε ιδιαίτερη σημασία, και ισχυριζόταν μάλιστα ότι τις δημιουργούσε για βιοποριστικούς λόγους, γεγονός που φαίνεται ότι δεν απέχει πολύ από την αλήθεια. Από το έργο του Ε. επηρεάστηκαν πολλοί σπουδαίοι μεταγενέστεροι ζωγράφοι, όπως ο Ντεγκά και ο Ρενουάρ. Αυτοπροσωπογραφία του Ντομινίκ Ενγκρ (1858). Η τέχνη του Γάλλου ζωγράφου αποκαλύπτεται περισσότερο στις προσωπογραφίες του παρά στις μεγάλες ιστορικές και μυθολογικές συνθέσεις του (Πινακοθήκη Ουφίτσι, Φλωρεντία). «Η λουομένη της Βαλπενσόν», έργο του Γάλλου ζωγράφου Ντομινίκ Ενγκρ (Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι). «Η κυρία Ριβιέρ», πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντομινίκ Ενγκρ, έργο του 1805 (Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι).